El Greco
Greco, pintore espainar bat zen, errenazimentukoa. Domenikos Teotokopulos , izenekoa (Heraklion, Creta, 1541 - Toledo, Espainia, 1614), Greco («greziarra») ezizenaz ezaguna, Pizkunde amaierako margolaria izan zen, helduaroko lanetan oso Estilo pertsonala Garatu Zuena. Espainiar margolaritzako maisu handia izan zen, baina haren Estilo guztiz Berezi, dramatiko espresionista eta ez zuten bere garaikideek inoiz ondo ulertu, modernoegia bide zelako. Horregatik, askoz geroago, XX. mendean, Lortu du merezi Zuen ospea.
Greco 1541n Jaio zen, Candia hirian (gaur egun Heraklion), Garai Hartan Veneziako Errepublikaren jabetzakoa zen Kreta Uhartean. 26 urte arte bertan bizi izan zen eta Uhartean indarrean zegoen post-bizantziar estiloan, ikonoak margotzen hasi zen. 1563ko margolari maisua zen.
Grecoren margolaritzako heziketa konplexua izan zen, Hiru Iturri kultural ezberdinetan lortua. Grecoren Lehen heziketa bizantziarra, haren helduaroan loratu zen estiloko Ikuspegi askoren eragilea izan zen. Bigarrena Venezian Jaso Zuen, Goi Pizkundeko margolarien partetik, bereziki Tizianogandik, olio-pintura eta haren kolore gama Ikasiz (Grecok bere burua beti Veneziako eskolako partaidetzat hartu Zuen). Azkenik, Erroman egin Zuen egonaldiak Michelangeloren lana eta manierismoa ezagutzea ahalbidetu zion, eta bere bizi estiloa bihurtu Zuen, modu autonomoan interpretaturik. 1577. urteko dokumentu batean azaltzen da Greco aurreneko aldiz Espainian, Madrilen lehenbizi eta gero Toledon. Espainiara joateko arrazoietako bat Filipe II.aren proiektu handiaren berri Izana izan daiteke, Alegia, El Escorialeko San Lorenzo monasterioaren eraikuntza. Bestalde, espainiar elizgizon garrantzitsuak Ezagutu zituen Erroman. Haietako bat, Luis de Castilla, Grecoren adiskide mina zen, eta haren anaia Batek, Diego Gaztelakoak, egin zion Espainiako Lehen agindua.
Greco 1541n Jaio zen, Candia hirian (gaur egun Heraklion), Garai Hartan Veneziako Errepublikaren jabetzakoa zen Kreta Uhartean. 26 urte arte bertan bizi izan zen eta Uhartean indarrean zegoen post-bizantziar estiloan, ikonoak margotzen hasi zen. 1563ko margolari maisua zen.
Grecoren margolaritzako heziketa konplexua izan zen, Hiru Iturri kultural ezberdinetan lortua. Grecoren Lehen heziketa bizantziarra, haren helduaroan loratu zen estiloko Ikuspegi askoren eragilea izan zen. Bigarrena Venezian Jaso Zuen, Goi Pizkundeko margolarien partetik, bereziki Tizianogandik, olio-pintura eta haren kolore gama Ikasiz (Grecok bere burua beti Veneziako eskolako partaidetzat hartu Zuen). Azkenik, Erroman egin Zuen egonaldiak Michelangeloren lana eta manierismoa ezagutzea ahalbidetu zion, eta bere bizi estiloa bihurtu Zuen, modu autonomoan interpretaturik. 1577. urteko dokumentu batean azaltzen da Greco aurreneko aldiz Espainian, Madrilen lehenbizi eta gero Toledon. Espainiara joateko arrazoietako bat Filipe II.aren proiektu handiaren berri Izana izan daiteke, Alegia, El Escorialeko San Lorenzo monasterioaren eraikuntza. Bestalde, espainiar elizgizon garrantzitsuak Ezagutu zituen Erroman. Haietako bat, Luis de Castilla, Grecoren adiskide mina zen, eta haren anaia Batek, Diego Gaztelakoak, egin zion Espainiako Lehen agindua.
Obra garrantzi batzuk- Orgazeko kondearen ehorzketa
Gonzalo Ruiz de Toledo Orgazeko jauna zen, Orgaz hiribildua ez baitzen konderri bihurtu 1522 arte. Gizon oso errukitsua eta Santo Toméko parrokiaren ongilea. Ez alferrik, eliza 1300eanberreraikia eta handitua izan zen bere ekimenez. 1323ko abenduaren 9an hiltzean (beste iturri batzuk 1312an diote), bere testamentuan Orgaz hiribilduko biztanle guztiek bete behar zuten agindu bat utzi zuen, hain eskuzabala izateagatik, feligresian bere oroitzapena iraunkortzeko nahikoa izango zena: "ordaindu urtero apaizari, ministroei eta parrokiako behartsuei 2 ahari, 8oilo pare, 2 ardo larru, 2 egur karga eta 800 marabedi.
Gizonaren juramentua
Koadro hau da oso ezaguna espainan eta da oso popularra. Gizon hori Montemayorko kondea da eta bere bularrean eskua jarrita dauka espektadoreari konpromisu bat egiteko bezala. Bere arropa oso dotorea da eta ere oso iluna. Margotu zen 1578 eta 1580. urteen artean, El greco pintatu zuen. Koadro honen izena "Gizonaren Juramentua" edo "Gizona eskua bularrean" da.